Fotoğrafçılıkta Işığın Önemi
A - IŞIK
Görme olayı ışıkla başlar. Işık görsel nesnelerin bize yansımasını
dolayısıyla görmemizi sağlar. Çizimi istenen biçimin bir yüzeyde gerçekleşmesi yansıtmış olduğu ışık değerlerinin doğru görülmesi ve doğru yerleştirilmesiyle olasıdır. Resmetme olayında ışık beyazla
ışığın yok olması da beyazın giderek siyaha dönüştürülmesiyle
anlatılır. Işık etüdü için doğa güzel bir öğretmendir. Doğal nesnelerin
ışık değerleriyle etüt edilmesinde amaç; objeyi kağıtta yinelemek değil
biçimini şeklini dokusal yapısını parlaklığını
matlığını ve planlarını yansıtan ışık değerlerinin nasıl bir düzenle
yerlerini aldıklarını görmek ve kişisel yorumlarla bütünleştirmektir.
Böyle bir çalışmadan hareketle izlenimlerimize dayalı bir yorum bir düzenleme de yapılabilir.
B- FOTOĞRAFTA IŞIK
Işık tüm görsel sanatların temelidir ve fotoğraf da ışıktır. Fotoğraf yapmanın ilk adımı olan ışık
fotoğraftaki görselliğin nedenidir. Nasıl resim boya ile çiziliyorsa
fotoğraf da ışıkla çizilir. Bir çekimde fotoğraf makinesinin ayarları
ışığa göre yapılır. Çünkü fotoğrafın kaynağı ışıktır (Photo Yunanca
ışık anlamına gelir). Bir ölçüde fotoğrafın başarısı ışığa bağlıdır
yani ışıklandırmayı doğru yapmak gerekir. Işığın en önemli işlevi
fotoğrafın çekilmesini sağlamaktır. Işığın olduğu yerde gölge de
vardır. Işığın şiddeti gölgenin keskinliğini de beraberinde getirir
soft ışık ise yumuşak gölgenin oluşum nedenidir. Eğer fotoğrafın bir
bölümüne ışık yeterli gitmezse siyah çıkacaktır. Aşırı ışık alan
kısımda beyaza kaçacaktır. Öğle ışığında çekilen bir fotoğrafta her şey
çok sert ve daha kontrast olacaktır. Sonuç olarak gerek yaratılan (
yapay ) ışık kaynağı gerekse doğal ışık olsun doğru kullanılması
önemlidir. Çünkü ışık fotoğrafın temel taşıdır. Bu nedenle ışığı iyi
bilmek ve buna göre de iyi değerlendirmek gerekir. Çekim sonrası
karanlık odada yapılan işlemler de ışıklamaya dayanır. Yani fotoğraf ışıkla başlar ışıkla biter.
Işık doğadaki elektromanyetik dalga biçimlerinden biridir. Radyo radar dalgaları
kızılötesi ışınları gibi. Doğada bulunan bir nesnenin görülmesi için o
nesnenin ışık yayması ya da yansıtması gerekir. Genellikle bir cisme
çarpan ışık az ya da çok yansır. Işığı yansıtma derecesine göre
cisimler saydam ( cam su hava ) yarı saydam ( buzlu cam ince yağlı kağıt ) saydamsız ( taş tahta demir ) diye sınıflanır. Ama yine de bu cismin özelliği
kalınlığı vs. ile de yakından ilgilidir. Işığın yapısı ulaştığı yüzeyin
yapısıyla çakıştığında farklı etkiler yaratır. Işığın yansıma
özelliğinin yanında kırılma özelliği de vardır. Farklı yoğunluktaki
ortamlarda bir ortamdan diğerine geçen ışık kırılır.
Önemli olan uygun ışığı seçebilmektir. Tıpkı uygun bir kompozisyonu seçmek gibi. Işık; dolaylı doğrudan cephe ışığı (gölgeleri yok ederek yüzeysel bir etki oluşturur ve aydınlanan cisim düzlemsel görülür) tepeden gelen ışık (kütlenin ağırlığını ve yer çekimini vurgular) ters ışık (kütlenin biçimini ortaya koyar) yan ışık ( ışık-gölge yardımıyla dokuyu ortaya çıkartarak derinlik hissi verir) olarak ele alınabilir. Ayrıca geliş açılarına ya da doğal nedenlere ( kar yağmur deniz kenarı yüksek yerler ) göre ışığın durumu da değişir. Işık
salt fotoğrafın oluşumunda rol oynamaz aynı zamanda sanatsal bağlamda
da belirleyici olur. Kullanılan ışık tarzı fotoğrafın estetik değerinde
etkili olur. Fotoğrafta ışığın kullanış biçimi gölgeyi belirler. Bu da
bireysel farklılıkların getirdiği bir ayrıcalık bir tarz olabilir. Gölgenin sert olması grafik yumuşak olması resimsel tavrı oluşturabilir. Işık Klasik resimdeki belirlilik ya da Barok resimdeki belirsizlik gibi biçimsel bağlamda kullanılabilir. Işık
doğa ve stüdyo fotoğraflarının yanında fotogramda da önemli bir
özelliktir. Fotoğrafın aracı olan ışığın bilgisine sahip olmak çekilen
fotoğrafın kaliteli olmasını sağlar. Böylece fotoğrafta yaratı
alanlarından biri olur.
* Işık nesneleri görünür kılar
* Işık siyah-beyaz ayrıntıyı belirler
* Işık mekan ve derinliği sembolize eder.
* Işık atmosfer yaratır
* Işık imgesel anlatım aracı olarak kullanılabilir.
( Işığın Fotoğrafta Estetik Aracı Olarak Kullanımı-Yusuf Murat Şen )
Sonuç olarak başarılı bir fotoğraf çekimine atılan ilk adım
ışık bilgisi kadar deneyim de gerektiren bir olaydır. Tıpkı resim
yapmak gibi fotoğraf çekmek... Işığın tarihine bakacak olursak ışığın
yeniden keşfi olan Empresyonizmi ( izlenimcilik ) gözden geçirmek
gerekir. Empresyonistlerde resim
ışık ve renk duyumlarının belirlediği kontursuz bir bütün olarak ortaya
konuyordu. Işık ve renk İzlenimci Sanat içinde temel iki duyumdur ve
analizi önemlidir. İzlenimcilerden önce ışık Rönesansta Barokta vs kullanılmıştır.
Rembrandt'ın portreleri El Groce Frans Hals Delacroix'in resimlerinde ışık bu sanatçıların sanatlarında hep figürlerin plastik değerlerini ortaya çıkarmada
tablonun kurgulanmasında kullanılan bir araçtır. Işık soyut ve idealize
edilerek kullanılmıştır. İzlenimcilikte ise ışık başlı başına bir
değerdir ön plandadır. Güneş ışığını yapıtlarında duyumsal bağlamda çok güzel kullanmışlardır. İzlenimci resimlerde ışık
güneş ışığı olarak nesnelerin sınırlarını kaldıran renge dönüşmüştür.
Çünkü izlenimcilik ışığın yeniden keşfidir. Bu keşif nedeniyle ışık renkle el ele vererek renkli ışık halinde resim sanatında ortaya çıkmıştır. İzlenimcilikte resim atölyeden doğaya taşınmıştır.
İşte ışık böyle keşfedilmiştir. Renkte yeniden ve geniş kapsamlı bir şekilde gözlemsel bağlamda olduğu kadar bilgisel anlamda da (puantilizm ) ele alındı. Çalışmalar adeta ışığı resimliyordu
konturlar erimiş geriye renk ve ışık kalmıştı. Gün boyu ışığın nesneler
üzerindeki değişikliği resmediliyordu. Çünkü ışık daha önceki
dönemlerde kompozisyonun elemanıyken izlenimcilerin temel konusu
olmuştur. İzlenimcilik öncesi resimde siyah gölgeler
beyaz ışıklar İzlenimcilerde yerini ışıklı renklere bıraktı. Işık ve
renk birlikteliği çok ciddi bir şekilde kullanılmıştır. Tayftan geçen 7
renk doyasıya gündemde tutulmuştur.
Sonuç olarak İzlenimci resim ışık ve renk sanatıdır. Işık hava atmosfer ve izlenim; işte İzlenimci görme 1860'larda başlayan farklılık 19 yy'ın ikinci yarısı 20 yy'ın ilk çeyreği Fransa'da başlayan devrim. O dönem fotoğrafta karşılığını fotogramda bulmuştur.
A - IŞIK
Görme olayı ışıkla başlar. Işık görsel nesnelerin bize yansımasını
dolayısıyla görmemizi sağlar. Çizimi istenen biçimin bir yüzeyde gerçekleşmesi yansıtmış olduğu ışık değerlerinin doğru görülmesi ve doğru yerleştirilmesiyle olasıdır. Resmetme olayında ışık beyazlaışığın yok olması da beyazın giderek siyaha dönüştürülmesiyle
anlatılır. Işık etüdü için doğa güzel bir öğretmendir. Doğal nesnelerin
ışık değerleriyle etüt edilmesinde amaç; objeyi kağıtta yinelemek değil
biçimini
şeklini dokusal yapısını parlaklığınımatlığını ve planlarını yansıtan ışık değerlerinin nasıl bir düzenle
yerlerini aldıklarını görmek ve kişisel yorumlarla bütünleştirmektir.
Böyle bir çalışmadan hareketle izlenimlerimize dayalı bir yorum
bir düzenleme de yapılabilir. B- FOTOĞRAFTA IŞIK
Işık
tüm görsel sanatların temelidir ve fotoğraf da ışıktır. Fotoğraf yapmanın ilk adımı olan ışıkfotoğraftaki görselliğin nedenidir. Nasıl resim boya ile çiziliyorsa
fotoğraf da ışıkla çizilir. Bir çekimde fotoğraf makinesinin ayarları
ışığa göre yapılır. Çünkü fotoğrafın kaynağı ışıktır (Photo Yunanca
ışık anlamına gelir). Bir ölçüde fotoğrafın başarısı ışığa bağlıdır
yani ışıklandırmayı doğru yapmak gerekir. Işığın en önemli işlevi
fotoğrafın çekilmesini sağlamaktır. Işığın olduğu yerde gölge de
vardır. Işığın şiddeti gölgenin keskinliğini de beraberinde getirir
soft ışık ise yumuşak gölgenin oluşum nedenidir. Eğer fotoğrafın bir
bölümüne ışık yeterli gitmezse siyah çıkacaktır. Aşırı ışık alan
kısımda beyaza kaçacaktır. Öğle ışığında çekilen bir fotoğrafta her şey
çok sert ve daha kontrast olacaktır. Sonuç olarak gerek yaratılan (
yapay ) ışık kaynağı gerekse doğal ışık olsun doğru kullanılması
önemlidir. Çünkü ışık fotoğrafın temel taşıdır. Bu nedenle ışığı iyi
bilmek ve buna göre de iyi değerlendirmek gerekir. Çekim sonrası
karanlık odada yapılan işlemler de
ışıklamaya dayanır. Yani fotoğraf ışıkla başlar ışıkla biter.Işık
doğadaki elektromanyetik dalga biçimlerinden biridir. Radyo radar dalgalarıkızılötesi ışınları gibi. Doğada bulunan bir nesnenin görülmesi için o
nesnenin ışık yayması ya da yansıtması gerekir. Genellikle bir cisme
çarpan ışık az ya da çok yansır. Işığı yansıtma derecesine göre
cisimler saydam ( cam
su hava ) yarı saydam ( buzlu cam ince yağlı kağıt ) saydamsız ( taş tahta demir ) diye sınıflanır. Ama yine de bu cismin özelliğikalınlığı vs. ile de yakından ilgilidir. Işığın yapısı ulaştığı yüzeyin
yapısıyla çakıştığında farklı etkiler yaratır. Işığın yansıma
özelliğinin yanında kırılma özelliği de vardır. Farklı yoğunluktaki
ortamlarda
bir ortamdan diğerine geçen ışık kırılır.Önemli olan uygun ışığı seçebilmektir. Tıpkı uygun bir kompozisyonu seçmek gibi. Işık; dolaylı
doğrudan cephe ışığı (gölgeleri yok ederek yüzeysel bir etki oluşturur ve aydınlanan cisim düzlemsel görülür) tepeden gelen ışık (kütlenin ağırlığını ve yer çekimini vurgular) ters ışık (kütlenin biçimini ortaya koyar) yan ışık ( ışık-gölge yardımıyla dokuyu ortaya çıkartarak derinlik hissi verir) olarak ele alınabilir. Ayrıca geliş açılarına ya da doğal nedenlere ( kar yağmur deniz kenarı yüksek yerler ) göre ışığın durumu da değişir. Işıksalt fotoğrafın oluşumunda rol oynamaz aynı zamanda sanatsal bağlamda
da belirleyici olur. Kullanılan ışık tarzı fotoğrafın estetik değerinde
etkili olur. Fotoğrafta ışığın kullanış biçimi gölgeyi belirler. Bu da
bireysel farklılıkların getirdiği bir ayrıcalık
bir tarz olabilir. Gölgenin sert olması grafik yumuşak olması resimsel tavrı oluşturabilir. Işık Klasik resimdeki belirlilik ya da Barok resimdeki belirsizlik gibi biçimsel bağlamda kullanılabilir. Işıkdoğa ve stüdyo fotoğraflarının yanında fotogramda da önemli bir
özelliktir. Fotoğrafın aracı olan ışığın bilgisine sahip olmak çekilen
fotoğrafın kaliteli olmasını sağlar. Böylece fotoğrafta yaratı
alanlarından biri olur.
* Işık
nesneleri görünür kılar* Işık
siyah-beyaz ayrıntıyı belirler* Işık
mekan ve derinliği sembolize eder.* Işık
atmosfer yaratır* Işık
imgesel anlatım aracı olarak kullanılabilir.( Işığın
Fotoğrafta Estetik Aracı Olarak Kullanımı-Yusuf Murat Şen )Sonuç olarak başarılı bir fotoğraf çekimine atılan ilk adım
ışık bilgisi kadar deneyim de gerektiren bir olaydır. Tıpkı resim
yapmak gibi fotoğraf çekmek... Işığın tarihine bakacak olursak ışığın
yeniden keşfi olan Empresyonizmi ( izlenimcilik ) gözden geçirmek
gerekir. Empresyonistlerde resim
ışık ve renk duyumlarının belirlediği kontursuz bir bütün olarak ortaya
konuyordu. Işık ve renk İzlenimci Sanat içinde temel iki duyumdur ve
analizi önemlidir. İzlenimcilerden önce ışık Rönesansta
Barokta vs kullanılmıştır. Rembrandt'ın portreleri
El Groce Frans Hals Delacroix'in resimlerinde ışık bu sanatçıların sanatlarında hep figürlerin plastik değerlerini ortaya çıkarmadatablonun kurgulanmasında kullanılan bir araçtır. Işık soyut ve idealize
edilerek kullanılmıştır. İzlenimcilikte ise ışık başlı başına bir
değerdir
ön plandadır. Güneş ışığını yapıtlarında duyumsal bağlamda çok güzel kullanmışlardır. İzlenimci resimlerde ışıkgüneş ışığı olarak nesnelerin sınırlarını kaldıran renge dönüşmüştür.
Çünkü izlenimcilik ışığın yeniden keşfidir. Bu keşif nedeniyle ışık
renkle el ele vererek renkli ışık halinde resim sanatında ortaya çıkmıştır. İzlenimcilikte resim atölyeden doğaya taşınmıştır. İşte ışık böyle keşfedilmiştir. Renkte yeniden ve geniş kapsamlı bir şekilde
gözlemsel bağlamda olduğu kadar bilgisel anlamda da (puantilizm ) ele alındı. Çalışmalar adeta ışığı resimliyordukonturlar erimiş geriye renk ve ışık kalmıştı. Gün boyu ışığın nesneler
üzerindeki değişikliği resmediliyordu. Çünkü ışık daha önceki
dönemlerde kompozisyonun elemanıyken izlenimcilerin temel konusu
olmuştur. İzlenimcilik öncesi resimde siyah gölgeler
beyaz ışıklar İzlenimcilerde yerini ışıklı renklere bıraktı. Işık ve
renk birlikteliği çok ciddi bir şekilde kullanılmıştır. Tayftan geçen 7
renk doyasıya gündemde tutulmuştur.
Sonuç olarak İzlenimci resim ışık ve renk sanatıdır. Işık
hava atmosfer ve izlenim; işte İzlenimci görme 1860'larda başlayan farklılık 19 yy'ın ikinci yarısı 20 yy'ın ilk çeyreği Fransa'da başlayan devrim. O dönem fotoğrafta karşılığını fotogramda bulmuştur.